राष्ट्रीय विज्ञान दिवस व सी. वी. रमन

राष्ट्रीय विज्ञान दिवस

भारतात दरवर्षी २८ फेब्रुवारीला राष्ट्रीय विज्ञान दिवस चंद्रशेखर वेंकट रामन यांच्या सन्मानार्थ साजरा केला जातो.

सुप्रसिद्ध शास्त्रज्ञ डॉ. वसंतराव गोवारीकर १९८७ साली भारत सरकारच्या विज्ञान आणि तंत्रज्ञान खात्याचे सचिव असताना त्यांनी ज्या अनेक योजना सुरू केल्या त्यातील एक योजना म्हणजे देशात विज्ञानाचे वातावरण निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी २८ फेब्रुवारीला राष्ट्रीय विज्ञान दिन साजरा करणे.  डॉ. वसंतराव गोवारीकरांच्या मनात आले की भारतात विज्ञानाचा एकमेव नोबेल पुरस्कार डॉ. सी. व्ही. रामन यांना मिळाला आहे, तर त्यांच्याशी संबंधितच तो दिवस असावा. शिवाय तो त्यांचा जन्म अथवा मृत्युदिन निवडण्यापेक्षा त्यांनी ज्या दिवशी त्यांचा निबंध जगप्रसिद्ध ‘नेचर’ या विज्ञान मासिकाला पाठवला आणि ज्याला पुढे १९३० साली नोबेल पुरस्कार मिळाला ती तारीख का निवडू नये? अखेर ती तारीख निघाली २८ फेब्रुवारी.

चंद्रशेखर वेंकट रामन

भौतिकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिकविजेता शास्त्रज्ञ.

चंद्रशेखर वेंकटरामन (नोव्हेंबर ७, १८८८-नोव्हेंबर २१, १९७०) हे प्रसिद्ध भारतीय भौतिकशास्त्रज्ञ होते.

जीवन :

रामन् यांचा जन्म तिरुचिरापल्ली आणि शिक्षण चेन्नई येथे झाले. त्यांनी कोलकाता विद्यापीठात १९१७-१९३३भौतिकशास्त्राचे प्राध्यापक म्हणून काम केले. रामन्‌ हे काही काळ बंगलोरातही होते, १९४७ साली ते रामन संशोधन संस्थेचे संचालक झाले.

संशोधन :

त्यांच्या रामन परिणाम (प्रकाशाचे मॉलिक्युलर स्कॅटरिंग) याशोधासाठी ते ओळखले जातात. १९३० चेभौतिकशास्त्राचे नोबेल पारितोषिक रामन् यांना मिळाले होते.

सन्मान :

चंद्रशेखर वेंकटरामन यांच्या सन्मानार्थ भारतात दरवर्षी २८ फेब्रुवारीला राष्ट्रीय विज्ञान दिवस साजरा केला जातो. याच तारखेला रामन यांनी त्यांचा शोधनिबंध नेचर या मासिक सर सी.व्ही रामन यांच्या नावाने रँचो (रिसर्चर्स ॲन्ड नॅचरली क्लेव्हर ह्युमन ऑर्गनायझेशन) नावाची पुण्याची संस्था इ.स. २०११ सालापासून दरवर्षी डिसेंबरमध्ये ’सर सी.व्ही. रामन पुरस्कार’ देत असते. 

///●●///

मराठी भाषा गौरव दिन

दिनांक २७ फेब्रुवारी
मराठी भाषा गौरव दिन

ज्ञानपीठ पुरस्कार विजेते श्रेष्ठ कवी कुसुमाग्रज यांचा जन्मदिन दरवर्षी मराठी भाषा दिन म्हणून साजरा केला जातो.


                                 ///●●///

विपत्तीमध्ये तू माझं रक्षण कर: प्रार्थना

🔘  प्रार्थना  🔘

विपत्तीमध्ये तू माझं रक्षण कर, ही माझी प्रार्थना नाही
विपत्तीमधे मी भयभीत होवू नये, एवढीच माझी इच्छा ॥

दु:ख तापाने व्यथित झालेल्या मनाचं तू सांत्वन करावं, 
अशी माझी अपेक्षा नाही,
दु:खावर जय मिळवता यावा, एवढीच माझी इच्छा ॥

जगात माझं नुकसान झालं, केवळ फसवणूक वाट्याला आली,
तर माझं मन खंबीर रहावं, एवढीच माझी इच्छा ॥

माझं तारण तू करावंस, मला तारावंस ही माझी प्रार्थना नाही
तरून जायचं सामर्थ्य माझ्यात असावं, एवढीच माझी इच्छा ॥

माझं ओझं हलकं करून तू माझं सांत्वन केलं नाहीस,
तरी माझी तक्रार नाही,
ते ओझं वाहण्याची शक्ती मात्र माझ्यात असावी,
एवढीच माझी इच्छा ॥

सुखाच्या दिवसात नतमस्तक होवून मी तुझा चेहेरा ओळखेन,
दु:खाच्या रात्री सारं जग जेंव्हा माझी फसवणूक करेल तेव्हा,
तुझ्याविषयी माझ्या मनात शंका निर्माण होवू नये,
एवढीच माझी इच्छा ॥

-रविंद्रनाथ टागोर.

शाहिद सैनिक

सैनिक होणं कदाचित सोप्पं असेलही,पण शहिदांची आई किंवा पत्नी होणं सोप्पं नाहीये...कारण नंतर अख्खं आयुष्य अश्रू अन आठवणींच्या निखाऱ्यासोबत काढावं लागतं.

जय हिंद।

फेब्रुवारी महिन्यात 28 दिवस का असतात?

फेब्रुवारी महिन्यात 28 दिवस का असतात?

सध्याचे कॅलेंडर हे रोमन कॅलेंडर पासून प्रेरित झालेले आहे. इसवी सन पूर्व रोमन कॅलेंडरमध्ये फक्त 10 च महिने होते. मार्चपासून डिसेंबर पर्यंतच महिने होते. डिसेंबर ते फेब्रुवारी थंडी खूप असल्याने त्या दिवसात कुठलेच कामे होत नसायची आणि शेवटचे 60 दिवस डिसेंबरमध्येच जोडले जायचे.

काही कालावधीनंतर रोमन राज्यकर्त्यांनी यात सुधार केला आणि डिसेंबर नंतर जानेवारी आणि फेब्रुवारी हे महिने टाकण्यात आले. यानुसार फेब्रुवारी हा शेवटचा महिना झाला आणि शेवटी उरलेले दिवस फेब्रुवारीमध्ये टाकण्यात आले. त्यावेळेस फेब्रुवारीत 28च दिवस उरले.

नंतर ज्युलियस सीजर या रोमन राजाने प्रथा बदलून जानेवारीपासून वर्षाची सुरुवात केली. पण फेब्रुवारीमधील दिवसांची संख्या मात्र तीच राहिली. नंतर काही भौगोलिक कारणांनी लीप वर्षात एक दिवस जास्त असतो हा शोध लागला. हा दिवस अ‍ॅडजस्ट करण्यासाठी सोयीस्कर महिना फेब्रुवारी सापडला कारण यात आधीच कमी दिवस होते. म्हणून लीप वर्षी फेब्रुवारी 29 दिवसांचा असतो.

मोबाईल लहरी आणि नकळत होणारे आजार!

मोबाईल लहरी आणि नकळत होणारे आजार!

आजघडीला मोबाईल आपल्या जीवनातला अविभाज्य घटक. पण याच मोबाईलमुळे तुम्हाला नकळत काही विकारांना सामोरं जावं लागत आहे. मोबाईलमधून काही विद्युत चुंबकीय लहरी बाहेर पडतात. या लहरींमधून वातावरणातील विविध बदल आणि संवेदना तुमच्या मेंदूपर्यंत पोहोचतात.

त्यानुसारच विविध संकेत मेंदूमार्फत विविध अवयवांना पोहोचतात. मोबाईल आणि अन्य उपकरणातून बाहेर पडणाऱ्या विद्युत चुंबकीय लहरी या शरीरावर परिणाम करतात. आज त्याबाबतीत सविस्तर जाणून घेऊयात... 

1) आजकाल मुलं मोबाईलवर अधिक प्रमाणात गेम्स खेळतात. त्यामुळे मुलांची एकाग्रता, नवीन शिकण्याची क्षमता आणि ग्रहणशक्ती कमी होते. 

2) तासन्-तास फोनवर बोलणं नक्कीच धोकादायक आहे. जर आपणास फोनवर अधिक वेळ बोलायचं असेल तर हेडफोनचा वापर करा. फोन शरीरापासून जितका लांब ठेवता येईल तितका तो लांब ठेवा. शक्य असेल तर ब्ल्यूटूथ हेडसेटचा वापर करा.

3) अधिक गतीच्या चुंबकीय लहरींमुळे डोळ्यांमध्ये जळजळ किंवा मोतीबिंदूसारखे विकारही होण्याची शक्यता असते.

4) अनेकांना डोक्याजवळ फोन ठेवून झोपण्याची सवय असते. या सवयीमुळे लोकांची झोप कमी होते. त्यामुळे रात्री झोपताना फोन शरीरापासून लांब राहील याची काळजी घ्या.

5) मोबाईल आणि अन्य उपकरणातून बाहेर पडणाऱ्या विद्युत चुंबकीय लहरी शरीरावर परिणाम करतात. याचा मुख्य परिणाम आसपासच्या पेशींना गरम करण्यावर होतो. याचबरोबर शरीराच्या अन्य अवयवांसाठीही या लहरी हानिकारक असतात.  

6) मोबाईलचा अतिवापर स्त्री आणि पुरुष यांच्या गुणसूत्रांवर आणि हार्मोन्सवरही होतो. परिणामी नपुंसकत्वही येऊ शकतं.

7) सध्या GSM आणि CDMAसीडीएमए असे दोन प्रकारचे फोन वापरात असतात. GSM (ग्लोबल सिस्टिम फॉर मोबाईल कम्युनिकेशन) या प्रकारात मोडणाऱ्या फोनवर बोलत असताना साधारण 890 ते 915 हर्ट्झ तरंग टॉवरमधून मोबाईलपर्यंत जातात. CDMA फोनवर बोलताना 867 ते 849 हर्टझ लहरी उठतात. 

8) एकाच बाजूने मोबाईलचा अधिक वापर केल्याने त्या बाजूला ब्रेन ट्युमरसारखे आजारही होऊ शकतात.

9) अति फोन वापरामुळे थकवा येणे, एकाग्रता कमी होणे, चक्कर येणे, मळमळणे, तसंच पोट बिघडण्याचीही शक्यता नाकारता येत नाही. 

10) कधी-कधी फोन न वाजताही फोन आल्याचा भास होतो. याला रिंगटोन एन्जायटी असेही वैद्यकीय भाषेत सांगितले जाते.